Somatoform ve Dissoyatif Bozukluklar

Somatoform ve dissoyatif bozukluklar, iki farklı ruhsal hastalık grubuna dahil olan hastalık olarak karşımıza çıkar. Biz de bu yazımız içerisinde hem somatoform hastalığı tanımlamasından, türlerinden ve tedavisinden bahsetmek istiyoruz hem de dissoyatif bozuklukların neler olduğundan, türlerinden ve tedavisinden bahsetmek istiyoruz. Buna göre bu hastalıkların genel tıbbi tanımlamalarını yaparak konuya başlayalım…

Somatoform bozukluk; kişinin bedensel açıdan eksiklik veya hastalığı andıran, kendi bedenine dair şikayetlerinin olması halidir. Bu belirtilerin bir kısmı çok dramatik şekilde olsa bile fiziksel açıdan net bir sebep bulunamaz. Dolayısıyla da kişide oluşan semptomlar aslında fizyolojik açıdan değildir, sadece psikolojik kökenli semptomlardır, demek daha doğru olur.

Dissoyatif bozukluk durumlarında, kişinin bellek, bilinç ve kimliğinde bazı aksaklıklar görülür. Genel olarak da her ikisinin de oluşması-başlaması, kaygıyı barındıran stresli olaylara dayanır. Bu tip bozuklukların birlikte görülmesi, çok seyrek bir durum değildir. Her iki rahatsızlıkta da tanı ve tedavi süreçleri oldukça önemlidir ve gereklidir.

1.Dissoyatif Bozukluk Nedir?

Dissoyatif bozukluk nedir? Dissoyatif bozukluk, tıbbi açıdan gösterilebilecek bir sebep olmadan kişinin bilinç, kimlik, bellek veya çevreyi algılama süreci işlevlerinde bozulma, değişme ya da bölünme olması durumudur. Bu tip dissoyatif yaşantılarımıza örnek verebileceğimiz durumlar arasında şunlar sıralanabilir: Unutma, hayaller kurma, dalıp gitme… Dissosiyasyon, genel olarak bir travmaya bağlı bir cevap şeklinde ortaya çıkar. Söz konusu bu tip yaşantılar, bu kişinin mesleki ve sosyal hayatındaki işlevselliğinde bazı bozulmalara neden olabilir. Bu tip durumlara neden oluyorsa tedavi edilmesi gerekmektedir.

Dissoyatif Bozukluk Türleri

Pek çok hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkta da türlerden bahsedebilmek mümkündür. Dissoyatif bozukluk, farklı nedenlere bağlı olarak farklı şekillerde kişilerde kendini gösterir. Buna göre dissoyatif bozukluk türleri arasında şunlar yer alır:

  • Çoğul Kişilik Bozuklukları,
  • Dissosiyatif Füg,
  • Dissosiyatif Amnezi,
  • Derealizasyon-Depersonalizasyon Bozuklukları.

Dissoyatif Bozuklukların Tedavisi

Dissoyatif bozuklukların tedavisi için öncelikle kişilerde bu hastalığın belirtilerinin saptanması ve tanısının konulabilmesi gereklidir. Kişilerin, genel olarak belirtilerinden seneler sonrasında tedaviye girdikleri görülür. Tedavi edilmeyen hastalarda ise ikincil derece psikiyatrik bozukluklar meydana gelmektedir. Bunlara örnek ise depresyon ve madde bağımlılığı gibi ciddi hallerden bahsedebiliriz. Dissoyatif bozukluklar tedavi edildiği zaman uygulanan bireysel psikoterapi sayesinde ortaya çıkan belirtiler-semptomlar tamamıyla ortadan kaldırılabilir. Gerekli hallerde ise ilaç tedavisi veya hastaneye yatış tercih edilebilir.

2.Somatoform Bozukluk Nedir?

Somatoform bozukluk nedir? Klinik muayene ve beraberinde yapılan tetkiklerle kişi üzerinde herhangi bedensel bir rahatsızlığın saptanamaması veya saptanan rahatsızlığın kişinin bedensel şikayetlerini açıklayamadığı bazı bedensel bulgu ve şikâyetlerden oluşan bir tür psikiyatrik bozukluktur. Bu hastalar genellikle önemsiz bazı belirtilerin üstünde aşırı derecede dururlar ve hatta ciddi bir rahatsızlıkları olduğunu düşünüp pek çok farklı doktora giderler. Hayat boyunca sıklığı-yaygınlığı ise ortama %1’dir.

Somatoform Bozuklukların Türleri

Somatoform bozuklukların türleri, kişilerde farklı etmen ve nedenlere bağlı olarak baş gösterir. Her hastalığın olduğu gibi bu hastalığın da farklı ortaya çıkma nedenleri vardır ve bu nedenler, hastalığın türlere ayrılmasına neden olur. Buna göre somatoform bozuklukların türleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Somatizasyon Bozukluğu: Bu hastalık türü, tıbbi açıdan açıklanamayan bazı bedensel/fiziksel semptomların yaşandığı psikiyatrik bir hastalık türüdür.
  • Konversiyon Bozukluğu: Bu hastalık türü, türlü ruhsal sorunların (korku, öfke, üzüntü, utanç gibi durumların) bedensel problemlere dönüşmesi manasına gelir. Bedensel duruma dönüşebilen bu durumlara örnek olarak ise bayılma, konuşamama, güçsüzlük, felç, duyu kaybı gibi durumları gösterebiliriz.
  • Hipokondriazis: Bu hastalık türü ise kişinin ciddi bir rahatsızlığı olduğuna inanması sonucunda duyduğu aşırı korku durumu ve bu durumla sürekli meşgul olma-uğraşma hali şeklinde seyreden bir hastalıktır.

Somatoform Bozuklukların Tedavisi

Somatoform bozuklukların tedavisi, bu kişilerin yaşadığı bozukluğun türüne, şiddetine ve süresine göre değişiklik gösterir. Bu noktada bahsi geçen semptomları taşıyan kişilerin tanı ve tedavi sürecinden geçmesi, bunun için de uzman kişilere başvurması gerekir. Somatoform bozuklukların tedavi edilme sürecinde ilaçlı tedavi ve psikoterapi tedavi yöntemleri kullanılabilir. Genel olarak bu iki yöntemin ya bir arada ya da ayrı ayrı kullanıldığını görürüz.

Ancak her hastalıkta olduğu gibi somatoform bozuklukları söz konusu olduğunda da erken tanı ve erken tedavi, söz konusu hastalığın seyrini olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca kişiye tedavi ve tanı sürecindeyken gereksiz şekilde tetkik uygulanmasından ve gereksiz fiziki muayeneler uygulanmasından kaçınılmalıdır.